رصد مسیر هیجان در بورس تهران

 فعالان بورسی با وجود عملکرد مورد انتظار در بسیاری از شرکت‌های بزرگ و سودآور همچنان توجهی به این گروه‌ از سهم‌ها نشان نمی‌دهند و تمایل بیشتری برای فعالیت در نمادهایی با محور تورم دارایی دارند. علائم این رویکرد را در جهت‌گیری نقدینگی میان صنایع و واگرایی روزهای اخیر دو نماگر اصلی بورس تهران می‌توان دید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شاخص کل هموزن که طی دو هفته گذشته مسیر خود را از شاخص کل جدا کرده، دیروز هم به حرکت صعودی خود ادامه داد. این واگرایی را می‌توان ناشی از دو عامل بنیادی و رفتاری دانست. از یکسو، تلاطم بازار جهانی و اثر منفی تحریم‌هاست که در مبالغ فروش صادرکنندگان بورسی انعکاس یافته و به نگرانی معامله‌گران در سهم‌های مرتبط دامن زده است. از طرف دیگر، موج تورمی ماه‌های اخیر ذهن بازار و ذائقه فعالان بورسی را به مسائلی چون افزایش سرمایه، ارزش جایگزینی و توجه تام به افسانه قیمت اسمی پیوند زده است.

اولین روز کاری هفته جاری با عقبگرد شاخص کل بورس تهران به پایان رسید. نماگر اصلی سهام در این روز تحت فشار عرضه درسهام تولیدکنندگان مواد خام پالایشی، فلزی و همچنین پتروشیمی ۴۶۳ واحد از ارزش خود را از دست داد و به کمترین ارتفاع طی ۱۳ روز معاملاتی اخیر-از هفدهم دی‌ماه- رسید. با وجود این، شاخص هموزن (با اثرگذاری یکسان نمادها) با رشد ۶/ ۰ درصدی میزان بازدهی خود را برای دومین هفته متوالی افزایش داد. شاخص کل هموزن با احتساب رشد دیروز ضمن بازدهی ۷/ ۳ درصدی در دو هفته اخیر توانست به بالاترین سطح خود طی سه ماه و نیم گذشته دست یابد. این در حالی است که شاخص کل در این دو هفته عقبگرد ۴/ ۱ درصدی را ثبت کرده است.

سبقت‌گرفتن شاخص هموزن از شاخص کل، حاکی از تغییر آرایش تقاضا به نفع گروه‌های کوچک‌تر بورسی است. واقعیت این است که سهم‌های کالایی به‌عنوان پیشران اصلی رشد شا‌خص کل، در روزهای اخیر یا با فشار عرضه‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند یا تقاضای موثری را تجربه نمی‌کنند. پیوند ناگسستنی سهام کالایی با بازار جهانی و تحریم‌ها را می‌توان عامل اصلی رکود معاملات این گروه‌ها عنوان کرد. در واقع، بازدارندگی ریسک‌های مرتبط با بازار جهانی- چه تنگنای ناشی از تحریم و چه قیمت‌های پایین- شمار کثیری از بورس‌بازان را به فعالیت در سهم‌هایی واداشته که محوریت عملیاتشان اقتصاد داخلی است. اوج‌گیری مجدد شاخص کل هموزن در قالب تحرکات بیشتر فعالان بورسی در صنایع کوچک‌تری چون سیمانی‌ها، کاغذی‌ها و دارویی‌ها این تغییر ذائقه را به خوبی منعکس می‌کند. البته ریشه‌های این تغییر آرایش را باید در حرکت صعودی و نزولی ماه‌های قبل جست‌و جو کرد؛ به روزهایی که قیمت‌ها پس از ثبت رکوردهای تاریخی در مهرماه، توان بازگشت به آن سطوح را نیافتند و اعتماد بسیاری از فعالان تازه‌وارد یا زیان‌دیده به بازار در عقبگرد قیمت‌ها سلب شد.

 سیمای تازه سهام؛ نقاب جدید بورس

حدود چهار ماه از وقتی که شاخص‌های اصلی سهام رکوردهای تاریخی ثبت کردند، گذشته است. در نهم مهرماه بود که شاخص‌های بورس تهران در اثر هیجان مفرط بورس‌بازان ضمن رشدهایی فزاینده در قله تاریخی قرار گرفتند و سپس با تلنگری بیرونی وارد مسیر نزولی شدند. به زعم کارشناسان ترکیدن حباب قیمت بسیاری از سهم‌ها در آن دوره در کنار عدم توجیه بنیادی تقاضا عقبگرد طولانی شاخص را به دنبال داشت. وضعیت به گونه‌ای پیش رفت که سهم‌های کوچک بازار برای هفته‌ها تحت فشار سنگین عرضه قرار گرفتند تا هیجان بازار فروکش کند. علاوه بر خطای تحلیلی در آن دوره که بسیاری از سهم‌ها را به بهانه‌های تورمی و غیربنیادی می‌خرید، متغیرهای واقعی اثرگذار بر سهام از جمله آغاز دور نهایی تحریم‌ها و تلاطم قیمت‌ در بازار جهانی هم مزید بر علت شد تا بورس تهران با خروج سرمایه‌های خرد مسیری فرساینده را طی کند‌.

البته اثرات مزمن ریسک‌های مرتبط با بازار جهانی و تحریم‌ها با عقبگرد تدریجی سرمایه‌گذاران در دادوستد سهام کالایی و انقباض فزاینده ارزش معاملات این گروه‌ها خود را عیان کرد. در همین حال، پول‌های سرگردان در پی کسب سود‌های موقت وارد گروه‌های مستعد و پرحاشیه بازار شدند و در این میان، مستعدترین صنعت بورسی یعنی بانک‌ها از محل تسعیر نامشخص دارایی‌های ارزی و پس از آن، به بهانه تجدید ارزیابی مورد توجه بازار قرار گرفتند. در واقع، نقطه عطف سرمای معاملات صنایع کالایی در آذرماه بود که در نهایت به تغییر آرایش بورس تهران از حیث جذب نقدینگی انجامید. بانک‌ها و سپس خودروسازان در این دوره در کانون گردش نقدینگی قرار گرفتند و این مسیر تا روز گذشته به تناوب افت و خیز قیمت سهام این دو گروه ادامه یافت. به این ترتیب،ذهن بازار رفته‌رفته به رویدادهای غیرعملیاتی در ترازنامه معطوف و تورم دارایی به مهم‌ترین محرک سهام برای رشد طیف وسیعی از سهام مبدل شد.

 خطای رفتاری یا رشد واقعی؟

چنان‌که اشاره شد شاخص کل در هفته‌های اخیر تحت فشار عرضه در سهام کالایی از رشد شاخص هموزن جا مانده است و سهام شرکت‌های اصطلاحا کوچک‌تر در مسیر رشد قیمت تاخت‌و‌تاز می‌کنند. در این شرایط سوالی که مطرح می‌شود این است که چه عواملی در این تغییر ذائقه فعالان بورسی نقش داشته‌اند. تقریبا تمام کارشناسان بورسی بر این واقعیت اتفاق نظر دارند که تحریم‌ها خود را در اشکال مختلف به‌صورت‌های مالی صادرکنندگان بورسی تحمیل کرده است. مشکلات در حمل کالا به مقاصد صادراتی و اعمال تخفیف برای فروش محصول از مهم‌ترین‌ عوارض تحریم‌ها برای شرکت‌های کالایی بورس تهران به شمار می‌رود. در آخرین تحولات، در حالی که شاخص فولاد cis طی هفته اخیر افزایش یافته، بیلت و اسلب صادراتی ایران افت‌های ۵ تا ۷ درصد را در مقیاس هفتگی ثبت کرد. نکته جالب توجه اینکه بخش غالب این واگرایی ناشی از تحریم‌ها و حمل کالا بود. همین مشکل برای محصولات شیمیایی نظیر اوره و میعانات گازی هم قابل پیگیری است. در مجموع به نظر می‌رسد اثر انکارناپذیر تحریم‌ها گارد احتیاطی بسیاری از فعالان بورسی را در پی داشته است.

اگر چه طی ماه‌های اخیر اثر ریسک‌های مزبور در معاملات سهام وابسته لحاظ شده اما همچنان نگرانی درخصوص تشدید اثر تحریم‌ها وجود دارد و بنابراین فشار بر قیمت این دسته از سهم‌ها را بیشتر کرده است. نکته حائز اهمیت این است که فشار ریسک‌های سیستماتیک بر سهام کالایی به کام گروه‌های رقیب شده است و بسیاری از سهم‌ها را نه به واسطه عوامل بنیادی بلکه بیشتر بر اثر تغییرات غیرعملیاتی در ترازنامه‌ها به تحرک واداشته است. به بیان روشن‌تر، آنچه رشد تقاضا در گروه‌های رقیب را به دنبال داشته، تورم دارایی‌هاست نه توانایی عملیاتی و سودآوری تکرارپذیر سهم. طی این مدت‌ بسیاری از سهم‌ها به بهانه مسائلی چون افزایش سرمایه و فروش دارایی مورد توجه بازار قرار گرفته‌اند و بخش عمده نقدینگی را به خود اختصاص داده‌اند. بانک‌ها، شماری از خودروسازان بزرگ، شرکت‌های سیمانی یا گروه‌های تک‌سهمی نظیر محصولات چوبی یا محصولات کاغذی یا دارویی‌ها جزو این دسته از سهم‌ها هستند. این در حالی است که بسیاری از سهم‌های یادشده از حیث سودآوری قابلیت صعود با چنین سرعتی را ندارند و همین مساله این پرسش را پیش می‌کشد که عامل واقعی رشد قیمت چیست یا چه باید باشد. واقعیت این است که اگر بخواهیم افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها یا مسائلی چون ارزش جایگزینی را ملاک ارزندگی قرار دهیم، باید تمام نمادها را مشمول چنین جریانی از رشد بدانیم و در غیر این صورت حرکت مثبت در سهم یا صنعتی خاص قابل توجیه نمی‌تواند باشد. برای مثال، اگر قرار باشد ارزش سهام را بر اساس تجدید ارزیابی معامله کنند سهام بزرگ‌ترین شرکت‌های بورسی-که غالبا زیرمجموعه گروه پتروشیمی و فلزات هستند- پس از به‌روزرسانی دارایی‌های خود امکان رشدهای رویایی را دارند. اما واقعیت این است که چنین تصویری از ارزندگی با خلأ تئوریک مواجه بوده و امکان تحقق ندارد. چون رکن اصلی ارزندگی سهم درآمدزایی و تکرار سودآوری است. به همین دلیل است که شرایط فعلی حاکم بر بازار را باید ناشی از خطای رفتاری دانست که در ادوار گذشته هم تجربه شده بود و به نظر می‌رسد بخش اصلی آن ناشی از فقر تحلیل در بورس تهران است.

 

 

 

منبع: افکارنيوز

کلیدواژه: تورم نقدینگی بورس تهران شاخص ذهن سهام رشد مشکلات سرمایه خودروسازان پتروشیمی بورس تهران سهام شاخص عقبگرد قیمت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.afkarnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «افکارنيوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۵۲۳۵۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هفت پله قرمز بورس

شاخص کل در روز گذشته برای هفتمین روز متوالی با افت همراه شد تا افت شاخص در این ۷روز به ۳.۱۹درصد برسد. شکاف دلار نیمایی و آزاد، فقدان اعتماد در بازار، نرخ بهره بالا و نبود اخبار بنیادی امیدوارکننده از جمله موانع رشد بورس در مقطع فعلی محسوب می‌شوند.

به گزارش دنیای اقتصاد؛ هفتمین روز متوالی منفی و کم‌جان نماگر اصلی بازار در هفته جاری معاملاتی رقم خورد. روز گذشته سه شاخص اصلی بازار کاهش ارتفاع محدودی داشتند. در این بین دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای که به نظر می‌رسد سطح ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی را تثبیت کرده است، روز گذشته با کاهش ارتفاع ۰.۳۴ درصدی همراه شد و در پایان ساعت معاملاتی روز سه‌شنبه در سطح ۲ میلیون و ۲۳۱ هزار واحدی قرار گرفت.

افت ۷ هزار و ۶۷۴ واحدی نماگر اصلی در حالی محقق شد که نماگر هموزن که شاخصی برای ارزیابی همه‌جانبه حال‌و‌روز نماد‌های مختلف بازار سهام است با افت ۰.۳۷ درصدی روبه‌رو شد و در پایان روز معاملاتی در سطح ۷۴۱ هزار و ۳۴۲ واحدی قرار گرفت.

در این بین شاخص کل فرابورس نیز که معیار مناسبی برای بررسی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، حدود ۰.۱۶ درصد سرخ‌پوش شد و در سطح ۲۴ هزار و ۹۵۷ واحدی کار خود را به اتمام رساند. میانگین ارزش معاملات خرد بازار سرمایه که شامل سهام و حق تقدم بازار می‌شود، روز گذشته مقدار ۲ هزار و ۹۹۴ میلیارد تومانی را ثبت کرد.

به علاوه ۱۵۲ میلیارد تومان پول حقیقی نیز از گردونه معاملات بازار خارج شد. در این میان سه نماد «فارس»، «شبندر» و «ومعادن» بیشترین تاثیر را بر شاخص کل بورس تهران و نماد‌های «آریا»، «سپیدار» و «آریان» بیشترین تاثیر را در شاخص کل فرابورس داشتند. همچنین «ذوب»، «کساپا» و «شستا» سه نماد پرتراکنش روز سه‌شنبه بازار بودند.

روز گذشته بازار در حالی معاملات هجدهمین روز اردیبهشت‌ماه سال جاری را به پایان رساند که همچنان سایه سنگین رکودی و ارزش پایین معاملات گریبان‌گیر سرمایه‌گذاری در بورس است. صنایع بورسی در ذره‌بین تحلیل و واکاوی با وجود نزدیک شدن به فصل مجامع و احتمال افزایش نرخ، همچنان رونقی را در سطح خود مشاهده نمی‌کنند. به نظر می‌رسد تا زمانی که تصمیم مشخصی برای بازگردانی اعتماد از‌دست‌رفته سرمایه‌گذاران که برخاسته از تصمیمات چندان کارشناسی شده گرفته نمی‌شود نمی‌توان بازار مطلوبی را انتظار داشت.

بازار از نگاه کارشناسان

مریم محبی، کارشناس بازار سرمایه، پیرامون وضعیت و روند این روز‌های بازار گفت: در یک سال گذشته تب‌و‌تاب رخداد‌های زیادی نبض بازار را نامنظم کرده است. از سال ۹۲ که جریان معاملات بازار به سمت‌وسوی برخط شدن پیش رفت، اتفاقات سیاسی، مانند خروج آمریکا از برجام، و تغییر نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی و پالایشی رخ داده است.

با این وجود سرخ‌پوشی عجیب‌و‌غریب تابلوی معاملاتی در ۱۷ اردیبهشت‌ماه سال گذشته و ریزش کم‌سابقه نماگر‌های اصلی بازار جزو موضوعاتی بود که بازار سرمایه نتوانسته همچنان تلخی آن‌ها را به‌آسانی هضم کند. از این رو با گذشت حدود یک سال از تاریخ مذکور همچنان عملکرد مثبتی از سوی سیاستگذاران برای افزایش شفافیت و بهبود روند خسته‌کننده بازار صورت نگرفته است.

عملکرد ضعیف سیاستگذاران در راستای افزایش شفافیت، جو مثبت سرمایه‌گذاری در بازار را با اختلال مواجه می‌کند و اطمینان از‌دست‌رفته سهامداران بیش از گذشته خدشه‌دار خواهد شد. از این رو می‌توان چنین برداشت کرد که بازار سرمایه متولی چندان دلسوزی ندارد.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: نشست روز دوشنبه سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای بررسی ابعاد گوناگون اتفاقات ۱۷ اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۲ بازار سرمایه را پس از گذشت یک سال آن‌طور که باید و شاید نمی‌توان موثر اطلاق کرد. این کارشناس بازار نسبت به آخرین وضعیت بازار ابراز کرد: بازار سرمایه همچنان نشانه‌هایی از صعود پر‌قدرت را از خود متبادر نساخته است.

با وجود اینکه به نظر می‌رسد بازار در سطوح فعلی تثبیت شده باشد و بسیاری از سهام ارزندگی مطلوبی دارند، اما همچنان برای افزایش ارتفاع نماگر‌های اصلی بازار همچنان افزایش مداوم ارزش معاملات و بهبود اطمینان سرمایه‌گذاران نسبت به وضعیت بورس ضروری است؛ بنابراین پیش‌بینی می‌شود بازار در آخرین روز معاملاتی هفته جاری روند متعادل مایل به سبزی را پیش رو داشته باشد و روز چهارشنبه از شدت منفی‌های روز‌های گذشته هفته کاسته شود.

عرفان کاظم‌زاده، کارشناس بازار سرمایه، در خصوص روند روز‌های اخیر نماگر‌های اصلی چنین گفت: اتمسفر بازار آینه تمام‌نمای جو کلی اقتصاد با غلظتی از رکود است.

ارزش پایین معاملات و عدم اطمینان از شرایط آینده بازار وضعیت مبهمی را برای سرمایه‌گذاران ترسیم کرده و خریداران تمایل چندانی به سرمایه‌گذاری در بورس نداشته باشند. این کارشناس بازار سرمایه در خصوص اتفاقات ۱۷ اردیبهشت‌ماه سال گذشته چنین افزود: بازار در یک سال گذشته به ریزش کم‌سابقه و اتفاقات ۱۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ واکنش نشان داده است.

با نگاه به گروه‌ها و صنایع گوناگون در‌می‌یابیم که بسیاری از نماد‌ها در یک سال گذشته حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد ریزش قیمتی را تجربه کردند. نشست روز دوشنبه سازمان در بررسی این موضوع را می‌توان مثبت قلمداد کرد. با این وجود به نظر می‌رسد بررسی ابعاد موضوع مذکور برای افزایش شفافیت با گذشت یک سال چندان نتیجه‌بخش نخواهد بود.

این کارشناس بازار افزود: به نظر می‌رسد سال جاری، سال رکود بازار سرمایه باشد و علی‌رغم افزایش نرخ برخی بنگاه‌ها و تزریق اخبار مثبت، همچنان وضعیت تعادلی بازار ادامه پیدا خواهد کرد. از طرفی پیش‌بینی می‌شود بازار روز چهارشنبه وضعیت متعادل مساعدتری داشته باشد.